Ünlü müctehit Süfyan es-Sevri, şu dokuz şeyin ruhun cilasını azaltıp ona eziyet verdiğini belirtmiştir:
1. mendub.com Kendi nefsi için dua edip ana babası ve mü'minler için dua etmemek.
2. mendub.com Zaman zaman Kur'an okumaz, ama onu vird (zikir) haline getirip günde yüz ayet okumamak.
3. mendub.com Kabristanın yanından geçerken ölüler için dua etmemek ve onların ruhuna Fatiha okumamak.
4. mendub.com Cuma günü bir şehir ve kasabay girip, cuma namazı kılmadan ordan ayrılmak.
5. mendub.com Semtlerine gelip yerleşen alime gitmemek, ondan istifade etmemek.
6. mendub.com İki adam biraraya gelip arkadaş olurlar da birbirlerinin ismini öğrenmeden ayrılırlarsa,
7. mendub.com Meşru bir ziyafete davet edilip ona gitmemek.
8. mendub.com Gençliğini ilim ve ahlaktan uzak tutup tüketmek,
9. mendub.com Kendisi tok yattığı halde komşusunun aç yatması...

Cünüp olan kimsenin gusül abdesti mendub.com alarak temizlenmesi gerekir. Gusül ile ilgili ayette bütün vücudun iyice yıkanması emredilmektedir (Mâide, 5/6). Hanefîlere göre gusül için niyet şart olmamakla birlikte, ağza ve burna su almak farzdır (İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1424/20003, I, 60). Bu itibarla, denize giren kimse, ağız ve burnuna us aldığı taktirde gusletmiş olur. Bazı müçtehitlere göre ise, ağza ve burna su almak sünnettir; fakat niyet farzdır. Bunlara göre de ağza ve burna su almasa bile, niyet etmişse gusül geçerli olur (Şirbînî, Muğnî'l-muhtâc, Dâru'l-Marife, Beyrut, 1418/1997, I, 122).

mendub.com "(Allâh'ım) Zenginlikle imtihan edilmenin kötülüğünden sana sığınırım.

Fakirlikle imtihan edilmenin kötülüğünden de sana sığınırım."


(Buhârî, Deavât, 39)

Adak veya nezir; kişinin kendisine gerekli ve vacip olmadığı halde kendisini sorumluluk altına sokmasıdır. Mesela: mendub.com "Çocuğum üniversite sınavını kazanırsa bir kurban keseceğim." diyen bir kişiye çocuğu sınavı kazandığı taktirde adadığı kurbanı kesmesi vacip olur. Konuyla ilgili Kur'ân da şöyle buyrulmaktadır: "O kullar adaklarını yerine getirirler. Kötülüğü her yanı kuşatmış bir günden korkarlar." (İnsân, 76/7)

Adağın meşru ve mubah şeylerden olması, yani dinde emredilen hayırlardan ve ibadet olan hususlardan olması, yasak ve haramlardan olmaması gerekir. Ayrıca şu husus da bilinmelidir ki; adağın arzu edilen şeyin meydana gelip veya gelmemesine herhangi bir etkisi veya katkısı da bulunmamaktadır. Zira bu konuda Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuktadır: mendub.com "Nezir, (adak) ademoğluna, Allâh'ın kendisine taktir etmediği hiçbir şeyi temin etmez. Adak ancak, kadere uygun olarak gerçekleşir. Ayrıca adak sayesinde, cimrinin kendi arzusu ile çıkarmak istediği, cimriden çıkarılır." (Buhari, "Kader", 6; "Eyman", 26).

Şaka yoluyla söylenmiş olsa bile,

mendub.com akıllı insanın ders almayacağı söz yoktur.


Ama cahilin önünde yüzlerce hikmetlerden bansetsen,

bu onun kulağına şaka gibi gelir.


Sadi Şirazî

Kur'ân-ı Kerim'de mendub.com vaktinde kılınamayan namazların kaza edilmesi ile ilgili olarak açık bir ifade bulunmamakla birlikte, Hz. Peygamber (s.a.s.) bizzat kendisi vaktinde kılamadığı namazları kaza etmiş ve ashabına da bunu tavsiye etmiştir. Peygamber efendimizi Hayber Fethinden dönerken, bir yerde konakladıklarında gece uyuya kalmışlar ve vaktinde kılamadıkları sabah namazı güneş doğduktan sonra kaza ederek, (Müslim, "Mesacid" ve "Mevadi'u's-Salat", No:680) mendub.com "Kim namazı unutursa veya uyuyup kalırsa hatırlayınca onu kılsın" buyurmuşlardır. (Buhari, "Mevadi'u's-Salat", No:562) Ancak mazeretsiz olarak vaktinde kılınmayan namazların kaza edilmesiyle yetinilmeyip, ayrıca tövbe edilmesi gerekir.

Kazaya kalmış namazların kazası ile meşgul olmak, nafile namaz kılmaktan önemli ve önceliklidir. Ancak vakit namazlarına ait olan sünnetler bunun dışındadır. Revatip sünnet adı verilen bu namazlara riayet edilmeli ve bunlar kaza namazı kılmak gerekçesiyle terk edilmemelidir. Zira, Resûlullâh Efendimiz bazı hadis-i şeriflerinde kulun mahşer gününde hesaba çekilirken eksik olan farz namazlarının, kılmış olduğu nafile namazlarla tamamlanacağını beyan etmişlerdir.

mendub.com Allâhü Teâlâ, "emanet" kavramını Kur'ân-ı Kerim'de çok geniş bir anlamda zikretmiştir. Emanetlerin ehline verilmesi, ehil olanların göreve getirilmesi Allâh'ın emridir. Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyruluyor.

"Allâh size emanetlerini mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor..." (Nisa, 58)

Devlet işlerinin ve millete ait hizmetlerin ehil olan kimselere verilmesi ve toplumda adaletin sağlanması milletin huzuru ve devletin bekası için şarttır. işlerin ehil olmayan kimselere bırakılmasının kötü sonucu hakkında Peygamberimiz şöyle buyuruyor:
mendub.com "İş ehil olmayan kişiye verildiği zaman kıyameti gözle." (Buhari, rakika, 35)

hazreti Peygamber (sa.v.), vergi memurluğu görevi isteyen Ebu Zer el-Gıfari'ye. "Sen güçsüzsün; bu iş bir emanettir; emanet, üstesinden gelemeyen kimse için kıyamet gününde zileet ve perişanlık doğurur." (Müslim, İmare, 16) buyurarak hem yöneticilere işleri, ehil olanlara vermelerini ham de ehil olamayacakları işlere insanların talip olmamaları gerektiğini anlatmıştır.

İdrardan sonra gelen beyaz ve bulanık sıvıya 'vedî' denir. Vedî, bazen ağır yük taşımaktan dolayı da gelebilir. Vedî, abdesti bozmakla birlikte, mendub.com guslü gerektirmez (Merğînânî, el-Hidaye 1,17).

mendub.com Hanefî mezhebine göre vedî, necaset-i galiza, yani kaba pislik olarak değerlendirildiğinden, dağıldığından da el ayasını kaplayacak miktarda çamaşıra bulaşması halinde namaza engel kabul edilmiştir. Bu durumda belirtilen alan temizlendikçe, vedî bulaşmış elbise ile namaz kılınması caiz değildir (Merğînânî, el-Hidaye 1,35).

mendub.com "Allâh'ım!

Senden hayırlı olan işleri yapmayı,

aklın ve dinin çirkin gördüğü şeyleri terk etmeyi

ve fakirlerin sevgisini istiyorum."


(Mâlik, Duâ, No:508)

İslâm, kişiliğin dokunulmazlığı ilkesine son derece önem vermiştir. Bir kimsenin gıyabında onun ve yakınlarının kusurlarından bahsetmeyi gıybet sayarak yasaklamıştır. Bir ayette böşye buyrulur:
mendub.com Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allâh'a karşı gelmekten sakının, Şüphesiz Allâh tövbeyi çok kabul ederdir, çok merhamet edendir." (Hucurât, 49/12) Ayette, bir kimseyi sırf zanna dayanarak yargılama, gizli kusurlarını araştırma yanında gıybetin de yasaklanmış olduğu ifade edilerek, çarpıcı bir misal verilmiş ve gıybetin iğrenç bir davranış olduğuna vurgu yapılmıştır.

Nitekim, peygamberimiz hadislerinde kişiyi kendinde bulunan kusurlarla anmanın gıybet olduğunu, onda bulunmayan bir kusuru ona isnad ederek aleyhinde konuşmanın ise iftira sayıldığını bildirmiştir (Müslim, "Birr", 70) 

Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.) "Kim dünyada (gıybek ederek) kardeşinin etini yerse, kıyamet gününde o et ona getirilir ve 'Diri iken bunları yediğin gibi ölü iken de hepsini ye!' deniliri. Onu yer ve feryad ederek yüzünü buruşturur." buyurduktan sonra Hucurat Suresi'nin "... Hiçbiriniz kardeşinin ölü olarak etini yemesini sever mi. Demek ki o eti yemekten tiksindiniz. Öyle ise yapmayın, tevbe ederek Allâh'ın korumasına girin." mealindeki 12. ayetinin bir kısmını okudular.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.): "Gıybetten sakının. Çünkü onda üç afet vardır. Gıybetçinin duası müstecab (makbul) olmaz, iyilikleri kabul olmaz, günahları artar." buyurdular.

Cabir bin Ablullah (r.a.) rivayet ediyor: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) beraberdik. Bu sırada bir leş kokusu geldi. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) 'Bu koku nedir, bilir misiniz?' diye sordu. 'Hayır' dedik. "İnsanlara ve mü'minlere gıybet edenlerin kokusudur." buyurdular.

Abdullah İbn-i Mübarek'in (r.h.) yanında gıybetten bahsedil de, 'Eğer gıybet etseydim ana babamı gıybet ederdim. Çünkü onlar benim sevaplarıma insanların hepsinden daha layıktır.' buyurdu.

Süfyan-o Sevri (k.s.) Hazretlerine Peygamber Efendimiz (s.a.v.) "Muhakkak Allâhü Teâlâ, et yiyen ev halkına buğzeder." hadis-i şerigi sorulunca "Onlar insanlara gıybet edip onların etlerini yiyenlerdir." diye cevap verdi.

Müslüman, gıybet etmediği gibi gıybet edenleri de dinlemez. Çünkü gıybeti dinleyen kimse gıybet edenle günahta ortaktır. 

Allâhü Teâlâ Kur'ân-ı Kerim'de gıybeti açıkça zemmetmiş (kötülemiş) ve gıybet eden ölü etini yiyene benzetmiştir. Nitekim Kur'ân-ı Kerim'de:

mendub.com "Bazınız bazınızı gıybet etmesin. Hanginiz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır? Ondan tiksinirsiniz." buyurmuştur.

Resûl-i Ekrem (s.a.v.)'de:
mendub.com "Her müslümanın her müslümana canı, malı ve ırzı haramdır" buyurmuştur. Gıybet ise adamın ırz yani şeref ve haysiyeti ile alakalıdır. Allâhü Teâlâ bunu mal ve can ile bir tuttu.

Resûl-i Ekrem (s.a.v.):
mendub.com "Çekememezlik yapmayın, kin tutmayın, alamayacağınız malın fiyatını yükseltmeyin, müzayede üzerine varmayın, birbirinize arka çevirmeyin, birbirinizi çekiştirmeyin, ey Allâh'ın kulları kardeş lun" buyurmuştur.

Resûl-i Ekrem (s.a.v.):
mendub.com "Gıybetten sakınınız; zira gıybet, zinadan daha şiddetlidir. Çünkü zina eden kimse, tevbekar olur, Allâh da kendisini afv eder, fakat gıybet edilen, affedinceye kadar, gıybet eden affedilmez" buyurmuştur.

Resûl-i Ekrem (s.a.v.): şöyle buyurmuştur: "Mi'rac'a çıktığım gece, tırnakları ile yüzlerini tırmalayan bir takım kimseler gördüm. Cebraile:
-Bunlar kimdir? diye sordum. Cebrailde:
-Bunlar, insanları gıybet edip gizli hallerini araştıranlardır, dedi." (İhya 4c.s:317) 


"Kıyamet günü kula amel defteri verilir. Orada, kendisine ait olmayan sevaplar görür. O kul "Ya Rabbi! Bu sevaplar bana nereden geldi." diye sorar. Allâhü Teâlâ sefageldiniz.com " Bunlar, sen farkında olmada, insanların senin gıybetini yapmalarına karşılıktır." buyurur.

mendub.com "Dört şey vardır ki oruç, abdest ve diğer amellerin sevabını yok eder.
Bunlar gıybet etmek, yalan söylemek, koğuculuk yapmak ve bakılması helal olmayan kadınlara bakmak."

Hz. İsa bin Meryem (a.s) ashabına dedi ki;
"Siz avret yerinin bir kısmı rüzgardan açılmış bir adam görseniz onun üzerini örter miydiniz? Ne düşünüyorsunuz?" Onlar da "Evet" dediler. "Halbuki siz avret mahallinin kalan kısmını da açıyorsunuz" deyince, "Sübhanallah, nasıl olur da kalan yerini açarız?" dediler.
İsa (a.s) şöyle buyurdu:
mendub.com "Yanınızda bir kimsdenen bahsedildiği zaman hemen ondan kötü şeyleri söylemiyor musunuz? İşte siz avret mahalindeki kalan örtüyü açıyorsunuz."

Hasan-ı Basri Hazretlerine bir adam gelip "Falan kimse sein gıybetini yapıyor." demiş. Hasan-ı Basri Hazretleri de ona bir tabak hurma gönderip şöyle demiş: "Duydum ki sen sevaplarını bana hediye etmişsin. Buna karşılık ben de sana hediye gönderiyorum. Ancak benim hediyem, senin hediyenin tam karşılığı olmadığı için beni mazur gör."


Şeyh Sa'di Şirazi (k.s.) gıybetin kötülüğünü şöyle bir misal vererek anlatır:
mendub.com "Bir genç, zalimliği ile meşhur hükümdar Haccac hakkında, 'O; kan dökücü, taş kalpli, acımasız, insanların ahından, feryadından korkmayan biridir. Ya Rabbi, senden korkmayan, halka acımayan bu adamdan intikamını sen al, şu zalimi ortadan kaldır' diye söylenip duruyordu.

Bu sözler görmüş geçirmiş yaşlı bir zatın kulağına ulaştı. O delikanlıya öğüt vermek amacıyla şunları söyledi:
mendub.com 'Evet, doğru. Haccac'dan mazlumun hakkı mutlaka alınacak, bunda şüphe yok. Fakat bu gıybetini de senden soracaklar. Yaptığın kar değil, zarardır. Sen Hacca ve onun hayatılya uğraşmaktan vazgeç. Ben ne onun zulmünü iyi bulurum ne de senin yaptığın gıybeti beğenirim.'

Ömür kadehi dolduğu zaman işlediği günahlar, kara defterli bahtsız kimseyi cehenneme sürükler götürür. O zalime acıyan bulunmaz. Besbelli o yalnız gitmesin diye gıybetçi de onun peşine takılır.