İslâm dini hayvanlara karşı merhametli olmayı tavsiye etmektedir. Merhamet mü’minlerin temel özelliklerindendir. Hz. Peygamber (s.a.s.), bir hadislerinde günahkâr bir kadının susuzluktan ölmek üzere bulunan bir köpeğe su verdiği için mendub.com Allâh tarafından bağışlandığını (Buhârî, Şürb, 9, Edeb, 27; Müslim, Selam, 153, Cihad, 44)

Diğer bir hadisinde de kedisini açlıktan ölmeye mahkum eden bir kadının, bu davranışı, nedeniyle cehenneme atılmayı hak ettiğini (Buhârî, Edeb, 18, 27; Müslim, Fezâil, 65) belirterek merhametin sadece insanlara yönelik olmadığını dile getirmiştir. Hayvanlara iyi bakılıp beslenmesi (Ebû Dâvud, İsti’zan, 39), zevk için dövüştürülmemesi (Ebû Dâvud, Cihad, 51; Tirmizî, Cihad, 30) ve öldürülmemesi (Nesâî, Dahâyâ, 42), nişan atılan hedefler yerine konulmaması (Müslim, Sayd, 59), yolundaki emirleri de İslam’ın hayvanlara merhamet konusundaki kapsamlı bakışını yeterince ortaya koymaktadır.

Bununla birlikte, akrep, yılan, fare, saldırgan köpek ve benzeri hayvanların zararlarından korunmak için öldürülmesinde dinen bir sakınca yoktur (Buhârî, Bed’u’l-Halk 16, Cezâ’u’s-Sayd 7; Müslim, Hacc 66-67; Muvattâ, Hacc 90; Tirmizî, Hacc 21; Nesâî, Hacc 113).

İsrâf, bir malı kasden, bilerek heder etmek, faydasız yere harcamaktır. Mesela bir malı malı denize, ateşe atmak, imkaın varken meyveleri ve ziraatı toplamayıp dalıda ve tarlada çürütmek israftır.

mendub.com Malı koruma altına almak, lakin bakımını yapmamak ve ihmal etmek suretiyle çürüyüp heder olmasına sebep olmak israftır.

Yemek ve içmekte ölçüsüz olmak, fazla yapılan yemeğin yenilmeyip atılması veya ihtiyaçtan fazla yani doyduktan sonra yemek isrâftır.

Tok olduğu halde yemek de isrâftır ve sıhhate de zararlıdır. Bir hadis-i şerifte "Tokluk, hastalığın aslıdır. Perhiz etmek ise ilacın aslıdır." buyurulmuştur.

Giyecekte, eşyada ve yakacakta isrâf, muhafaza etmeyip çürütmek veya hor kullanmak veya eskimeden atıp yenisini almak veya ihtiyacı olmadığı halde yakıtı harcamak suretiyle olur.

Bir malı bile bile pahalı almak veya ucuza satmak da isrâftır. Ancak karşı taraf fakir ise sadaka niyeti ile vermesi güzel olur.

Kefende sünnet miktarından fazlası isrâftır.

Abdestte azaları üçten fazla yıkamak veya abdest alırken suyu fazla harcamak isrâftır. Su eğer vakıf suyu ise haram, kendi suyu olursa mekruh olur.

Aldığı abdestle, abdestsiz caiz olmayacak bir ibadet yapmadan tekrar abdest almak veya öyle bir ibadet yapmadan o abdesti bozmak isrâftır.

İştahın (canın) çektiği her şeyi ölçüsüzce yemek içmek de isrâftır. Bir hadis-i şerifte "İştahın çektiği her şeyi yemen isrâftandır." buyurumuştur.

mendub.com Giyilen şey gösteriş veyahut kibir için olursa israftır.

İster az, ister çok olsun günahlara harcanan her şey isrâftır.

En yaygın ve tehlikeli isrâf, insanın ömrünü isrâf etmesi, yani dünyasına ve ahiretine faydası olmayan işlerle ömrünü zayi etmesidir.

Peygamberlerin dışındaki insanların gördükleri rüyalar, kesin bir hüküm ifade etmediği gibi bağlayıcılığıda yoktur (Dimyâtî, Hâşiyetü İâneti’t-Tâlibîn, Beyrut, ts., I,266). Bu itibarla rüyada kurban kesmeyi adayan kişinin, bu adağını yerine getirmesi gerekmez. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: mendub.com “Şu üç kişiden kalem kaldırıldı: Uyuyan kişi uyanıncaya, çocuk buluğa erinceye ve akıl hastası olan da iyileşinceye kadar.” (Ebû Dâvûd, “Hudûd”, 16)

mendub.com Hayati öneme sahip bir tedavinin helal olan nesnelerle yapılabilme imkânı bulunmadığı hallerde (zaruret gereği) tedavide haram olan nesnelerden de yararlanılabilir. Bu itibarla, kalp kapakçığının değişmesi zorunlu olan bir hastanın tedavisinde helâl yollarla bir alternatif bulunmaması ya da bulunan diğer çözümlerin verimli ve sağlıklı olmaması halinde domuzdan elde edilen kalp kapakçığının kullanılması da caiz olur.

Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: mendub.com "İçinde cömertlik olan bir eve rızkın girmesi, yassı bir bıçağın devenin hörgücüne girmesinden daha süratlidir."

Hadis-i şerifte cömertliğe teşvik vardır. Evin zaruri ve faydalı ihtiyaçlarını temin etmekte cömert davranmanın, imkanların bol olmasına vesile olacağı bildirilmektedir.

İsraf etmeden verilen şeylerin yerine Allâhü Teâlâ başkasına verir. Genişlik gösterene, Allâhü Teâlâ da genişlik gösterir. Darlık gösterene, Allâhü Teâlâ da darlık gösterir, Bu hadis-i şerifte cimrilikten kaçınmaya dair büyük bir ikaz ve bunun rızıktan mahrum olmaya sebep olacağına işaret vardır.

Cömertlik, peygamberlerin ahlakından ve kurtuluşa ermenin esaslarından biridir.

Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştur: mendub.com "İki huy vardır ki Allâh onları sever. iki huy da vardır ki Allâh onları sevmez. Allâh'ın sevdiği iki huy; güzel ahlak ve cömertliktir. Allâh'ın sevmediği iki huy ise; kötü ahlak ve cimriliktir. Allâh bir kulu hakkında hayrı murat ettiği zaman onu insanların ihtiyaçlarını karşılamakta kullanır."

Sun’î Tohumlama Yoluyla Üretilen Hayvanların Kurban Olarak Kesilmesinde Bir Sakınca varmıdır?

mendub.com Hayvan neslini ıslah etmek ve verimini artırmak amacıyla, bir hayvana kendi cinsi olan başka bir hayvandan sun'î tohumlama yapılmasında dinen bir sakınca olmadığı gibi, bu yolla üretilen bir hayvanın kurban edilmesinde de sakınca yoktur.

mendub.com İnsanlar gibi tüm hayvanların da üreme ve çoğalma hakları vardır. Hayvanların yeme içme ihtiyaçlarının teminini engellemek uygun olmadığı gibi cinsel ihtiyaçlarının tatminini engellemek de uygun değildir. Gerekli ve meşru bir sebep bulunmadıkça hayvanların kısırlaştırılması da caiz değildir. Ancak, gerekli ve meşru sebeplerle; toplum menfaati gereği evde beslenen hayvanların gebe kalmalarını engelleyici ilaç ve benzeri şeylerin kullanılmasında ve ekolojik dengeyi bozmamak şartı ile kedi, köpek vb. başıboş hayvanların kısırlaştırılarak çoğalmalarının kontrol altına alınmasında dinen bir sakınca yoktur (Fetâvây-ı Hindiyye, .V, 357). İş gücünden, nesil ıslahından ve et verimliliğinden ziyadesiyle istifade edilebilmesini temin etmek amacıyla dana ve teke gibi bazı hayvanların kısırlaştırılması da caiz görülmüştür (Merğînânî, el-Hidâye, IV, 95; Burhaneddin Mâze, el-Muhîtu’l-Burhânî, V, 244).

Meşru yollardan kazanılan, zekatı verilen, ihtiyaçlara ve hayra harcanan mal, Allâhü Teâlâ'nın bir nimetidir. Nitekim bir hadis-i şerifte KR-40 Grande "Salih kişi için salih mal ne güzeldir!" buyurulmuştur.

Mal ile ibadet, müstakiy bir ibadettir. Zira mal ile geçim te'min edilir, hac edilir, ila-yı kelimetullah 'dinin emrettii hizmetler) onunla yapılır. Beden, mal ile güçlenir. beden, dinin ve dünyanın işlerini görebilecek şekilde sıhhat sahibi olmalıdır. Zira beden, ibadetlerin ve faziletlerin bineği ve aletidir.

İbadete vesile olan her şey ibadettir. Zira gıda, elbise, mesken, nikah ve geçim zaruretleri gibi ihtiyaçlar mali lie olur. Bu ihtiyaçlar elde edilemediği zaman kalb onlar ile meşgul olur ve din için vakit kalmaz. insan mal ile dinlenmek zilletinden kurtulur, sadaka verenlerin derecelerine kavuşur.

Faziletlerin en efdali olan sıla-yı rahim, akrabalara ihsan (iyilik) mal iledir. Muhtaç durumda olan fakirlerin ihtiyaçları karşılanır ve müslümanların boçları onunla ödenir.

Kul, Musluman kardeşinin yardımında oldukça Allâhü Teâlâ da onu sevindirir. Kalpler, fakirliğin sıkıntılarından, borç düşüncesinden ve geçim sıkıntısından, hayırlı mal ile teselli edilir.

Sevabı kesilmeyen, ibadetlerin en faziletlilerinden olan din ilminin öğretilmesi, hayırlı mal ile mümkündür.

Bunlar, ölümden sonra salihlerin duâlarının bereketini ebediyen devam ettirecek hayırlardır. bunlar, malın dini faydalarıdır. Bunların yanında fakirliğin hakirliğinden kurtulmak, halk arasında izzet ve şeref sabihi olmak, kardeşlerin, yardımcıların ve dostların çoğalması, kalblerde vakar ve şeref gibi dünyevi faydaları da vardır.


İnsanın sadaka vermek için kazanç elde etmeye çalışması çok faziletlidir. Çünkü kazancın menfaati diğer insanlara da ulaşır. Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.) hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuştur:

mendub.com İnsanların en hayırlısı insanlara en faydalı olandır."
Hased ıgıbta etmek manasınadır- ancak iki kimse hakkında caiz olur: Allâh'ın kendisine verdiği hikmetle hükmeden kimse, Allâh'ın kendisine verdiği malı hak yolda harcayan kimse."
mendub.com "Salih bir mal, balih bir kimse için ne güzeldir."
Takva ile beraber zenginlik ne güzeldir."

Malın salih olması, onun kazanıldığı ve sarf edildiği yerlerin güzel olmasıdır.

Enes b. Malik (r.a.), Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'e on sene hizmet etmişti. Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.), onun için yaptığı duasının sonunda şöyle buyurdu: mendub.com "Allâh'ım, onun malını ve evladını çoalt, ömrünü uzat." Şayet malın fazileti olmasaydı böyle dua etmezdi. Hz. enes yüz altmış sene yaşamıştır. Onun hurma ağaçları bir senede iki defa hurma verirdi. Onun sulbünden yüz altı çocuk doğmuştur. Takva sahibi olan zenginin mükafatı iki kat verilir.

Süfyan-ı Sevri, "Bu zamanda mal, silahtır." demiştir. Çünkü düşmanların şerri onunla defedilir, dostlara onunla muvaffak olunur. Düşmana karşı onunla yardım olunur ve Allâh'ın dini bununla muzaffer olur. Batıl ehlinin zelil olmasına ve heybetlerinin kırılmasına onunla ulaşılır. Düşmanların kalbine korku onunla düşürülür.

İlim ve mal ayıpları örter, fakirlik ve cehalet ayıpları açar. Malın birbirine zıt iki ciheti vardır$ hayır ve şer. Mal, Allâh'ın büyük bir nimetidir. O halde onu israf etmek, Allâh'ın nimetini hakir görmek, zayi etmek, onun şükrünü terk etmek nankörlüktür. Bunlar ise nimeti veren Allâh'ın azabına, sevmemesine ve o nimetin elden gitmesine sebep olur. kulun nimetlere şükretmesi ve onları muhafaza etmesi, nimetin devamlılığına ve ziyadeleşmesine vesile olur. Nitekim Allâhü Teâlâ şöyle buyurmuştur (mealen): "Eğer şükrederseniz elbette size artırırım..." (İbrahim Suresi, ayet 7)

Bir hayvanın kurban edilebilmesi için, o hayvanda insanlar arasında kusur sayılan ayıplardan birinin bulunmaması gerekir. mendub.com Hz. Peygamber (s.a.s.), kurbanlıkların göz ve kulaklarının sağlam olmasına dikkat edilmesini istemiştir. Buna göre, kulağının yarıdan fazlası kesik olan hayvan, kurban olmaya elverişli değildir.

Hayvanın bir kulağının delik veya yırtılmış olması durumunda; eğer delikler ve yırtıklar kulağın yarıdan fazlasını teşkil ediyorsa, böyle bir hayvan kurban edilemez. Bu ölçüye varmayan kesikler, delikler ve yırtıklar ise hayvanın kurban olmasına engel değildir.

mendub.com İslam dininde sarhoşluk verecek derecede tahammur etmemiş (mayalanmamış) içeceklerin içilmesi caiz; sarhoşluk verecek derecede mayalanmış içeceklerin içilmesi ise haramdır.

Mayalanması kısa süren "kefir"in alkolsüz olup sarhoş etmediği, besleyici olduğu ve bir çok hastalıkların tedavisinde kullanıldığı açıklanmaktadır. Böyle bir kefirin içilmesinde dinen bir sakınca yoktur.